Лугъат
Судакънынъ Таракъташ коюнде, бир омюр килим токъумаджылыгъынен огърашкъан Айше ката Умерова яшамакъта. О, бу сенеси 85 яшыны толдурды.
Айше ката бутюн аяты девамында бу эль ишинен огърашкъан. Онынъ чебер эллери айретте къалдыраджакъ дюльберликте тылсымлы килимлер токъумакъта.
Айше ката Таракъташта, шимди яшамакъта олгъан эвинде, дюньягъа кельди. Онынъ омюри, башкъа къырымтатарларынынъ да олгъаны киби, драматизмнен толу пек чокъ вакъиалар корьди. 1944 сенеси 14 яшындаки къызчыкъны, бутюн халкъынен берабер, Ана Ватанындан джанаварджа сюргюн эттилер. Къараманымыз чокъ йыллар ватанына къайтмагъа тырышты. Лякин тек 70-инджи йыллары, халкъымызнынъ кутьлевий авдетинден эвель, Къырымгъа къайтып гъайрыдан тувгъан эвинде ерлешип олды. О вакъыттан берли, къадын мында яшап, чалыша. Азбарында тургъан, эски токъума тезьясы учь эвлядыны етиштирип, тербиелемеге ярдымджы олды.
Айше катанынъ къызы Ава-Шерфе токъумаджылыкъ зенааты ве килимлернинъ насыл догъгъаны акъкъында икяе этти:
- Бу къолай иш дегиль: йиплерни кечирмек, аячыкъларына басмакъ, къолчыкъларыны чекмек ичюн, къавий къол ве кучьлю аякъ саиби олмакъ керек. Кучюк бир метрлик узунлыгъында сырлы килим эки кунь ичинде япыла. Къыбрыс килими исе, орьнеклери ве ресимлери себебинден, чокъ вакъыт ала.
Айше катанынъ эви кечмиште пек чокъ вакъиа корьди. Онынъ азбарында Къасаб Бакъы агъанынъ къуюсы тура. О, пек леззетли, буллюр киби, темиз сувунен беллидир. Дженктен эвель отуртылгъан дут терегинде исе, але даа татлы емишлер пише.
Онынъ эви чокътан берли, бутюн Къырым ве атта дюньянынъ башкъа буджакъларындан биле, этнографиянен меракълангъан мусафирлер къатнамакъта. Онынъ бу тынч кой эвчиги пек чокъ мусафир корьди.
Асылда, килим токъумаджылыгъы эвельден Таракъташта пек белли бир зенаат экен. Бу койнинъ сакинлери кой ходжалыгъы, юзюмджилик ве айван асравджылыкънен огърашып кечине экенлер. Асрагъан къой юнюнден исе, килимлер токъуп кечине экенлер,- деп хатырлай къадыннынъ озю.
Халкъымызнынъ башына кельген сюргюнлик фаджиасындан сонъ, бу зенаат ёкъ олма хавфы астына огърады. Айше ката Таракъташкъа авдет олгъан сонъ, кельген йыллары, бу зенаатны менимсемек истеген авескярлар ичюн, дерс берди. Тешкиль олунгъан курсларда, бутюн Къырым боюндан топлангъан 65 авескяргъа бу килим токъумакъны огретип, бу зенаатнынъ сырларыны ачты. Бойледже, ватанымызда килим токъумаджылыгъы гъайры баштан догъды.
Бу савап иш ичюн, Айше ката Умеровагъа чокъ сагъ олунъыз деймиз! Эллеринъиз дерт корьмесин! Аллах сизге узун омюр берип, башымыздан эксик этмесин!
Урие КАДИРОВА
Категория
Источник
SUVDAĞ SESİ gazeti