Лугъат
Баланы багъчагъа бермек керекми, къач яшындан бермек ве бунынъ киби бир чокъ суаллер бир де бир кунь эр бир ана-бабанынъ огюнде ортагъа чыкъа.
Мевзумыз боюнджа баягъы чешит фикирлер ве, атта, къарама-къаршы нокъта-и назарлар олгъанына бакъмадан, мезкюр меселени бираз ачыкъламагъа тырышайыкъ.
Инсан – ичтимаий варлыкътыр. Инсанларара мунасебетке кирмек, багъларны къурмакъ, къонушмакъ киби аляметлер эр бир инсангъа хастыр, лякин ичтимаиет далгъасында аякъта сабит тура бильмекни инсан догъгъанындан дегиль де, яваш-яваш огренмекте.
Мектептен эвельки чагъда бала багъчасына бармакънынъ мусбет тарафларындан бири – баланы джемиетке алыштырмакътыр. Мектепке бармадан эвель, башкъа балаларнен аз къонушкъан, мунасебет къурмагъа алышмагъан бала ильки сыныфкъа къатнамагъа башлагъанда, озюне ишанч дуймай, башкъалардан айырылып тура, тартына, сыкъыла, окъувда артта къала биле.
Асылында, къайд этмели ки, чагъымызнынъ сурьатында иш пешинде чапкъалагъанда, аиледе ана да, баба да чалышып, балагъа чокъ вакъыт айырып оламагъан вазиетлеринде, бала багъчалары киби муэссиселер, шубесиз, гузель бир чаредир. Ана-баба, ишке кетип, эвлятлары ишанчлы ерде, ач къалмай, файдалы ве меракълы ишлернен мешгъуль олгъан муитте булунгъанларындан, раатлар. Бала исе, куньдюз вакъытнынъ буюк къысмыны эвельден эр вакъыт янында олгъан ве эр бир адымда ярдымгъа чапкъан анадан айры олып, мустакъиль олмагъа, къонушмагъа, пайлашмагъа, озюни озю къорчаламагъа огрене. Лякин, эвде къалгъан вакъытта да ана-бабасынынъ дикъкъаты ве шефкъаты, дестек ве севгисине айрыджа мухтадж олгъаныны унутмамалы.
Багъчагъа къатнамагъа башлагъан бала ильки девирде сыкъ-сыкъ хасталанаджагъы алимлер тарафындан тасдикълангъан акъикъаттыр. Лякин, кене де алимлернинъ фикирине коре, бу вазиет тамам менфий де сайылмаз. Чюнки, бойле этип, баланынъ иммунитети къавийлеше, эм де бала багъчасында энъ яйгъын бала хасталыкъларыны кечирип, келеджекте энди хасталанмамакъ шанслары кенишлей. Баланы къалабалыкъ ве, эвге бакъкъанда, инфекция хавфы юксекче олгъан муитте къалдырмагъа къоркъмамакъ ичюн, оны бунъа эвельден азырламакъ, профилактика кечирмек, сагълыгъы ичюн файдалы ве умумий инкишафына уйгъун шараит догъурмагъа тырышмалы.
Баланы къач яшында багъчагъа бермек меселеси де баягъы актуаль олгъаныны къайд этмели. Эльбет, бала багъчасы киби муэссиселерге энъ кичик яштан къабул этелер. Амма, омюрининъ ильк йылларыны бала, энъ эвеля, анасынынъ сыджакълыгъы, севги ве шефкъатына мухтадждыр ве булардан оны махрум къалдырмакъ – баланынъ бу табиий акъларыны бозмакътыр. Бунъа коре, баланъызны озюнъизден айырып, джемиетке алыштырмакънынъ энъ уйгъун деври 3-4 яш сайыла. Айны заманда, баланынъ психологик ве физиологик вазиетине, айры хусусиетлерине дикъкъат айырмалы ве эсас шейлерге огретмели. Багъчагъа къатнайджакъ бала табиий ихтияджларыны озю беджермек, я да истегини бильдире бильмек, алыны, къасеветини, дуйгъусыны, аз олса да, анълатып олмакъ, озю ашамакъ ве ичмек керек.
Шуны да къайд этмели ки, ал-азырда бала багъчаларынынъ чешитлери, имкянлары гъает фаркълы олса да, динимизнинъ шартлары ве халкъымызнынъ адетлерине, миллетимизнинъ вазиетине уйгъун муит такъдим эткен муэссиселер ёкъ дереджедедир. Буны козьде тутып, юкъарыда анъылгъан муитни балалырымыз ичюн шекиллендирмек, энъ эвеля, ана-бабанынъ вазифеси олгъаныны унутмайыкъ